هر قدر مهارت‌های زندگی فردی بالاتر باشد، او بهتر می‌تواند سلامت روان و رفتار خود را حفظ کند و به شیوه‌ای منطقی و کارآمد مشکلات پیش آمده را برطرف کند.
مهارت‌های زندگی قدرت سازگاری افراد را بالا می‌برد، شخص می‌توان مسئولیت‌های اجتماعی و شخصی زندگی را بهتر بپذیرد و توانمندی‌هایش را بروز دهدو از آسیب‌های ناشی از ناتوانی در حل مشکلات در امان بماند.
سازمان بهداشت جهانی مهارت‌های دهگانه‌ای را معرفی کرده است که هر کس باید این توانایی‌ها را برای داشتن زندگی فردی و اجتماعی موفق کسب کند:
۱- مهارت خودآگاهی
۲- مهارت همدلی
۳- مهارت روابط بین فردی
۴- مهارت ارتباط موثر
۵- مهارت مقابله با استرس
۶- مهارت مدیریت هیجان
۷- مهارت حل مسئله
۸- مهارتت تصمیم گیری
۹- مهارت تفکر خلاق
۱۰- مهارت تفکر نقادانه
مهارت خودآگاهی
مهارت خودآگاهی توانایی شناخت نقاط ضعف و قوت هر فرد است. اگر هر فرد بتواند تصویری واقع بینانه از خود کسب کند و نیازها و تمایلاتش را به خوبی بشناسد، می‌تواند با حقوق فردی، اجتماعی و مسئولیت‌های فردی و اجتماعیاش آشنا شود.
اجزای این مهارت :
• آگاهی از نقاط قوت
• آگاهی از نقاط ضعف
• تصویر خود واقع بینانه
• آگاهی از حقوق و مسئولیت‌ها
• توضیح ارزشها
• انگیزش برای شناخت
مهارت همدلی
همدلی به این معنی است که فرد در هر شرایطی، چه خوب و چه بد، بتواند دیگران و مشکلاتشان را درک کند. به این ترتیب، دیگران را دوست دارد و دیگران نیز او را دوست دارند و به هم توجه می کنند که در نتیجه، روابط اجتماعی افراد با یکدیگر بهتر می‌شود.
اجزای این مهارت :
• علاقه داشتن به دیگران
• تحمل افراد مختلف
• رفتار بین فردی همراه با پرخاشگری کمتر
• دوست داشتنی تر شدن (دوستیابی)
• احترام قائل شدن برای دیگران
مهارت روابط بین فردی
این مهارت، مشارکت و اعتماد واقع بینانه و همکاری با دیگران را مشخص می‌کند و موجب می‌شود تا روابط دوستانهای را با دیگران ایجاد کند و دوستی‌های ناسالم را خاتمه دهد تا کسی از چنین روابطی آسیب نبیند.
اجزای این مهارت :
• همکاری و مشارکت
• اعتماد به گروه
• تشخیص مرزهای بین فردی مناسب
• دوستیابی
• شروع و خاتمه ارتباطات
مهارت ارتباط موثر
با کسب این مهارت، افراد می‌آموزند برای درک بهتر دیگران، به شیوه‌ای درست، به صحبت‌های آنها گوش دهند. همچنین فرد بتواند نیازها و احساسات خودش را با دیگران در میان بگذارد تا هم نیازهای دیگران و هم نیازهای خودش برآورده شود و در نتیجه ارتباطی رضایت بخش شکل گیرد.
اجزای این مهارت :
• ارتباط کلامی و غیرکلامی موثر
• ابراز وجود
• مذاکره
• امتناع
• غلبه بر خجالت
• گوش دادن
مهارت مقابله با فشار عصبی (استرس)
زندگی در دنیای مدرن با فشارهای روحی و روانی بسیاری همراه است. اگر این فشارها بیش از حد به طول بینجامد بر زندگی افراد تاثیر منفی می‌گذارد و زمینه ساز بروز مشکلات جدی می‌شود. با آموختن این مهارت افراد هیجان‌های مثبت و منفی را در خود و دیگران می‌شناسند و سعی می‌کنند واکنشی نشان دهند که این عوامل مشکلی برای آنها ایجاد نکنند.
اجزای این مهارت :
• مقابله با موقعیتهایی که قابل تغییر نیستند
• استراتژی‌های مقابله‌ای برای موقعیت‌های دشوار ( فقدان ، طرد ، انتقاد )
• مقابله با مشکلات بدون توسل به سوء مصرف مواد
• آرام ماندن در شرایط فشار
• تنظیم وقت
مهارت مدیریت هیجان
هر انسانی که در زندگی خود با هیجانات گوناگونی از جمله غم، خشم، ترس، خوشحالی، لذت و موارد دیگر مواجه است که همه این هیجانات بر زندگی او تاثیر می‌گذارد. شناخت و مهار این هیجانات، همان مدیریت هیجان است. برای کسب این مهارت فرد به طور کامل باید بتواند احساسات و هیجانات دیگران را نیز درک و به نوعی این هیجانات را مهار کند.
اجزای این مهارت :
• شناخت هیجان های خود و دیگران
• ارتباط هیجان‌ها با احساسات ، تفکر و رفتار
• مقابله با ناکامی ، خشم ، بی‌حوصلگی ، ترس و اضطراب
• مقابله با هیجان‌های شدید دیگران
مهارت حل مسئله
زندگی سرشار از مسائل ساده و پچیده است. با کسب این مهارت بهتر می‌توانیم مشکلات و مسائلی را که هر روز در زندگی برایمان رخ می‌دهند، از سر راه زندگی‌مان برداریم.
اجزای این مهارت :
• تشخیص مشکلات علل و ارزیابی دقیق
• درخواست کمک
• مصالحه (برای حل تعارض)
• آشنایی با مراکزی برای حل مشکلات
• تشخیص راه حل‌های مشترک برای جامعه
مهارت تصمیم گیری
برای برداشتن هر قدمی در زندگی باید تصمیم گیری کنیم، مسیر زندگی انسان را تصمیم گیری کنیم، مسیر زندگی انسان را تصمیم گیری های او مشخص می کند. با آموختن این مهارت اهداف خود را واقع بینانه تعیین و از میان راه حل های موجود بهترین را انتخاب می کنیم و مسئولیت عواقب آن را نیز به عهده می‌گیریم.
اجزای این مهارت :
• تصمیم گیری فعالانه بر مبنای آگاهی از حقایق کارهایی که می‌توان انجام داد
که انتخاب را تحت تأثیر قرار دهد.
• تصمیم گیری بر مبنای ارزیابی دقیق موقعیت‌ها
• تعیین اهداف واقع بینانه
• برنامه ریزی و پذیرش مسئولیت اعمال خود
• آمادگی برای تغییر دادن تصمیم‌ها برای انطباق با موقعیت‌های جدید
مهارت تفکر خلاق
تفکر یکی از مهمترین مهارت‌های زندگی است. مهارت تفکر خلاق، همان قدرت کشف، نوآوری و خلق ایده‌ای جدید است تا در موارد گوناگون بتوانیم راهی جدید و موثر بیابیم. با آموختن تفکر خلاق، هنگام مواجهه با مشکلات و دشواری‌ها احساسات منفی را به احساسات مثبت تبدیل می‌کنیم.
هنگامی که تفکر خلاق را می‌آموزیم دیگر مشکلات زندگی مزاحم ما نیستند، بلکه هر کدام فرصتی هستند تا راه حل های جدید بیابیم و مشکلات را به گونه‌ای حل کنیم که کسی تاکنون این کار را نکرده باشد.
اجزای این مهارت :
• تفکر مثبت
• یادگیری فعال ( جستجوی اطلاعات جدید)
• ابراز خود
• تشخیص حق انتخاب‌های دیگر ( برای تصمیم گیری )
• تشخیص راه حل‌های جدید برای مشکلات
مهارت تفکر نقادانه
مهارت تفکر نقادانه موجب می‌شود هر چیزی را به سادگی قبول یا رد نکنیم و پیش از آن، موضوع مورد نظر را به خوبی مورد بررسی قرار دهیم و پس از آن، در مورد رد یا پذیرش آن تصمیم گیری کنیم. با آموختن تفکر نقادانه فریب دیگران را نمی‌خوریم و به عاقبت امور به خوبی فکر می‌کنیم و دقیق و درست تصمیم می‌گیریم و ارتباطات درستی برقرار می‌کنیم.
اجزای این مهارت :
• ادراک تأثیرات اجتماعی و فرهنگی بر ارزشها، نگرش‌ها و رفتار
• آگاهی از نابرابری، پیشداوری‌ها و بی عدالتی‌ها
• واقف شدن به این مسئله که دیگران همیشه درست نمی‌گویند
• آگاهی از نقش یک شهروند مسئول
« زندگی آموختنی است »
« برای مشاهده تصویر با اندازه بزرگتر، روی آن کلیک کنید»
جدیدترین پادکست دکتر فرشید قنبرپور را بشنوید:
